İSRAİL-FİLİSTİN ÇATIŞMASININ POLİTİK PSİKOLOJİSİ: BEKLENTİ TEORİSİ IŞIĞINDA GAZZE, İŞGAL POLİTİKALARI VE VADEDİLMİŞ TOPRAKLAR DOKTRİNİ

Özet

Öz: Bu makale, İsrail-Filistin çatışmasının üç kritik boyutunu –Gazze'deki şiddet döngüsü, işgal ve yerleşim politikaları ve Vadedilmiş Topraklar doktrini– politik psikoloji perspektifinden incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın yöntemi, Nobel ödüllü Daniel Kahneman ve Amos Tversky tarafından geliştirilen Beklenti Teorisi'nin temel kavramlarını kullanarak, çatışmanın İsrail tarafındaki karar alma süreçlerini analiz etmektir. Temel tespitler, İsrail'in politika tercihlerinin, rasyonel hesaplamaların ötesinde, güncel kamuoyu verileriyle de kanıtlanan güçlü bilişsel yanlılıklarla şekillendiğini göstermektedir. Özellikle "kayıptan kaçınma" prensibi, algılanan güvenlik, toprak veya ideolojik kayıplara karşı aşırı bir hassasiyet yaratarak, Gazze'de riskli askeri operasyonları, işgal altındaki topraklarda iki devletli çözüme yönelik artan karşıtlığı ve Vadedilmiş Topraklar doktrini bağlamında radikal politika önerilerine verilen şaşırtıcı desteği beslemektedir. Fiili durumun veya ideolojik iddiaların "referans noktası" haline gelmesi ve olayların "güvenlik" veya "dini hak" gibi kavramlarla "çerçevelenmesi", bu eğilimleri

pekiştirmektedir. Sonuç olarak, Beklenti Teorisi'nin, çatışmanın İsrail boyutundaki inatçı dinamikleri ve çözümsüzlüğün psikolojik kökenlerini anlamada değerli bir analitik çerçeve sunduğu vurgulanmaktadır. Bu psikolojik mekanizmaların ve bunların kamuoyundaki yansımalarının anlaşılmasının, çatışma analizi ve potansiyel çözüm stratejileri için kritik öneme sahip olduğu belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler: İsrail-Filistin Çatışması, Politik Psikoloji, Beklenti Teorisi, Karar Alma Süreçleri